Het Krommenieër wapen
door Jan Emmerig
Ons wapen, afgebeeld ook in ons vaandel, is afkomstig van het geslacht Van Henegouwen.
Het zijn 4 klimmende leeuwen in rood en zwart, om en om op een zilverschild. Het wapen werd ingevoerd na het huwelijk in de 13e eeuw van Graaf Jan van Henegouwen met Gravin Aleid in het Zeeuwse en Hollandse huis. Hun bezittingen lagen zeer verspreid en ook de Crommenije behoorde daarbij. Door de Graaf werd toestemming verleend aan de Leenheren, die de gebieden beheerden, dit wapen in een gewijzigde uitvoering te gebruiken. Hij bepaalde echter hoe het er uit mocht zien.
Het wapen van de Graaf is 4 leeuwen op een goud schild, dat van Krommenie op een zilver schild. Hoogstwaarschijnlijk is het één van de vroegst verleende toestemming. Vele gemeenten hebben zo een zelfde soort wapen, maar steeds toch net even anders. Uitgeest, Limmen, maar ook Schoonhoven, Helvoirt zijn voorbeelden.
Het Bannewapen van Wessaene en Crommenije is, na het in beslag nemen van de gebieden van Jan van Zaende, na de moord op Floris V, anders en van latere datum. Het wapen van Zaanstad heeft het oude Bannewapen in haar schild. De 4 leeuwen werden gespiegeld en naar elkaar toe geplaatst, de kleur zwart werd vervangen in wit.
Krommenie bleef zijn eigen wapen handhaven en dat kwam hoogstwaarschijnlijk doordat het al een dorp was voordat de Banne werd gevormd.
Het oudste zegel van de banne dateert uit 1602, waarop een wapen met 4 leeuwen. Zowel het wapen Beaumont als het wapen van Holland-Henegouwen vertoonde 4 leeuwen, het wapen Beaumont gebroken door een barensteel (*1). Welk wapen ten grondslag ligt aan het wapen van de banne is niet duidelijk. Ook niet waar de kleuren vandaan komen. Het wapen werd op 14 december 1602 officieel door de Staten van Holland en West-Friesland verleend, inclusief de kleuren.
In 1816 is het wapen beschreven doordat er een wet (uit 1814) was aangenomen waarin werd opgedragen dat alle bestaande en nieuwe aangenomen wapens in een register moesten worden ingeschreven:
“Van zilver waarop 4 klimmende leeuwen, die ter regter boven en linker benedenkant van keel, die ter linker boven en regter benedenkant van sabel.” (*2)
*1: barensteel= een balk met 3, 4 of 5 hangers aan de bovenkant van een schild, waarmee de zoon zich onderscheidt van het schild van zijn vader.
*2: keel=rood, sabel is zwart.
Bronnen: Nederlandse Gemeentewapens
Dit artikel is verschenen in Kroniek 12, 1998.